Interview 27 mei

Vanaf de eerste editie is hij programmeur voor Lowlands: Bertus de Blaauw. Lang, slank, strak in een modieus pak. Met een voorliefde voor de ‘vage dingetjes’ die vaak in de Lima belanden, maar ook naar garagerock of heavy metal luistert hij graag. Een gesprek met een van de mannen die bepalen wat jij straks kan gaan zien.

Bertus de Blaauw duikt ineen op zijn stoel om Chris Martin van Coldplay te imiteren, zoals die in 2000 in een halflege Lowlandstent te zien was. “Er kwam niet echt iets uit. Zat hij daar verlegen achter z’n piano. ‘Yellow…’.”

Waarmee hij maar wil zeggen: je kunt moeilijk voorspellen of de acts die je naar Lowlands haalt, later doorgroeien naar het grote publiek. En dat doet er ook niet echt toe: het festival moet elk jaar een gevarieerd menu bieden van wat er op dát moment toe doet. Zo ook dit jaar.

Even terug naar waar het begint. Wat doet een Lowlandsprogrammeur eigenlijk precies? Veel naar shows en festivals gaan en op kantoor veel mailen, zegt De Blaauw. Hij is boeker voor Mojo en dat betekent dat hij contact heeft met agenten die de band die ze vertegenwoordigen graag naar Nederland laten komen. De Blaauw kijkt dan wat er mogelijk is.

“Dan zegt zo’n agent: ‘Bertus, Pietje Puk komt in mei naar Nederland. Wat kunnen we doen?’ Ik maak een inschatting: kan ik 1.500 tickets verkopen voor 25 euro, of 3.000? Paradiso, De Melkweg of Doornroosje? Soms weten ze zelf al wat ze willen: dan zeggen ze: ‘Ik wil de Ziggo Dome doen’.”

‘Op SXSW zie je bandjes die één liedje op Spotify hebben’

Lowlands is onderdeel van dat werk – en als je hem zo hoort praten, een van de leukste onderdelen ervan. Als festivalprogrammeur heeft hij ‘een stalletje’ met artiesten die hij graag naar Biddinghuizen haalt. Een keer per week zit hij met nog zo’n acht andere Lowlandsprogrammeurs om de tafel om te bespreken wat ze gezien en gehoord hebben. “We hebben allemaal een idee van wat Lowlands moet zijn, maar leggen andere nadrukken. Dat levert interessante discussies op.”

Waar ligt jouw nadruk dan op?
“Ik boek relatief veel voor de Lima. Ik heb een zwak voor vage dingetjes. In de Lima past dat goed, daar willen we dingen hebben die niet onder de reguliere pop, rock of dance vallen. Iets met een twist, iets exotisch, iets om op te feesten. Daar is de Lima voor. Ik boek ook voor de andere tenten, hoor. Maar in de Bravo staat bijvoorbeeld veel dance en daar heb ik minder mee, dus daar zul je weinig van mij tegenkomen.”

Hoe kom je aan de muziek die je naar Lowlands haalt?
“Dit werk is heel netwerkgerelateerd. Je doet veel zaken met dezelfde agenten, die met suggesties komen. Maar een festival als SXSW is ook een belangrijke vijver om in te vissen. Ik denk dat ik daar nu zo’n vijftien keer ben geweest. Bandjes waar je één liedje via Spotify van gehoord hebt, kun je daar al zien. Voor ons is het belangrijk dat ze ook op het podium wat kunnen presteren, want dat zijn soms twee heel verschillende dingen. Als ik mijn Lowlandsbril op heb, kijk ik of er een connectie is tussen band en publiek. Zijn de liedjes goed, is de performance in orde, wat is het verhaal? Dat speelt allemaal mee. Op Lowlands willen we de bands die nu iets te vertellen hebben, muzikaal gezien. Of dat zo is, weet je vaak al na tien minuten. Het gaat om gevoel en dat gaat heel snel. Ik zie iets en denk: dat moet gewoon op Lowlands staan.

“Voor deze editie had ik dat met Poliça. Ik zag ze vorig jaar op SXSW en wist gelijk: dit moeten we hebben. De line-up bestaat uit twee drummers, een bas en een zangeres die haar stem regelmatig digitaal vervormt. Prachtige sfeervolle, spannende songs.”

‘Voor de heavy metal ga je niet meer naar Lowlands’

De Blaauw is veel onderweg; hij schat dat hij per week twee of drie shows ziet. Het hele jaar door bezoekt hij festivals, soms tot in Azië, ‘want het gaat een keer gebeuren dat er iets geweldigs vandaan komt’. Maar het kan ook gebeuren dat zijn buurman ineens met iets komt.

En de Lowlandsbezoeker? Hou je via sites, blogs en fora bij wat die graag wil zien?
“Ik kijk er wel eens naar, om te zien wat er leeft. Het is goed om het te volgen, maar we moeten geen bands gaan boeken omdat ze vaak genoemd worden op internet. Dan verlies je richting. Morgen hebben ze het weer allemaal over een andere band.”

Toch lijken jullie met Slayer wel een klapper te hebben gemaakt onder het Lowlandspubliek.
“We hebben het al jaren over Slayer. We willen graag aandacht besteden aan de heavy muziek, maar het werkt niet altijd goed. Een te gekke metalact kan de 013 uitverkopen, maar op Lowlands alsnog voor een halflege Grolsch staan. Ik denk bijvoorbeeld aan Mastodon, een paar jaar terug. Een echt relevante metalact die het genre nieuw leven inblaast, maar die staan dan voor een bijna lege tent.”

Er lijkt een kloof te zijn tussen dat genre en al het andere.
“Ja, maar hoe komt dat dan? Het is een soort niche geworden. De Lowlandskenner is echt niet eenkennig, er zijn genoeg mensen die de meest hippe dancenamen willen zien en daarna uit hun dak gaan op Alabama Shakes. Maar voor heavy metal geldt dat dan blijkbaar weer niet. Ik denk dat je als liefhebber daarvan niet meer naar Lowlands gaat, je komt daar te weinig aan je trekken. Die bezoekers gaan liever naar Fortarock of een clubshow.”

Welk publiek zie je wel voor je bij Lowlands?
“De Lowlandsbezoeker is breed georiënteerd, kan veel hebben, is geïnteresseerd in nieuwe muziek. Het superaantrekkelijke van dit festival is dat je een kaartje koopt voor een grote jongen, maar thuiskomt met een enorme ontdekking. Als er een festival is waar dat kan, dan is het Lowlands.”

‘Dit is geen nauwkeurige wetenschap’

Terug naar die vergadertafel, waar de Lowlandsprogrammeurs elkaar vertellen wat ze naar Biddinghuizen willen halen. Het zijn pittige discussies, zegt de Blaauw. “Soms denk ik over een act: al staan er maar duizend man, die krijgen wel iets onvergetelijks. Als ik dat gevoel heb, dan moet die band naar Lowlands komen.”

Maar muziek is abstract, nooit feitelijk. Hoe voer je dan zo’n discussie?
Lachend: “Dat vraag ik mezelf ook weleens af. We zitten hier soms, dat de een vol ongeloof zegt ‘Vond je dat echt goed?’ en de ander ‘Ja, het was het beste wat ik dit jaar gezien heb’. Het is geen nauwkeurige wetenschap, dus het gaat alle kanten op. Uiteindelijk draait het om gevoel en passie. En je moet elkaar vertrouwen. Die basis is er, we zijn een team. Ook al verkoopt Lowlands elk jaar uit, we weten dat we met een line-up moeten komen die ertoe doet.”

En als je later op Lowlands staat te kijken en ziet dat ‘jouw’ bandje een succes is?
“Dat is het leuke van ons werk. Als je je hard hebt gemaakt en iedereen gaat erop uit z’n dak, dan sta je te gloeien van trots. Maar het kan ook helemaal doodslaan. Dat je denkt: mijn god, wat ik heb ik nou gedaan?

“Een show die een heel diepe indruk op mij gemaakt heeft, was Burning Spear in 2010. Een legendarische Jamaicaanse reggae-artiest die van de generatie van Bob Marley is. Hij tourt bijna nooit, maar het lukte ons hem te overtuigen op Lowlands op te treden. Twee weken voor de show kreeg ik het bericht van zijn vrouw dat hun enige zoon aan kanker was overleden. Ze zei er gelijk bij dat Burning Spear ondanks het enorme verlies en verdriet toch naar Lowlands wilde komen. Vlak voor de show, in de Grolsch, zag ik dat hij mediteerde. Wat volgde, was een unieke show waarbij hij al z’n emoties op een positieve manier wist te kanaliseren. Het publiek had geen weet van de omstandigheden maar voelde wel de energie die van het podium kwam en reageerde uitzinnig.”

‘Als het om de pegels gaat, verliezen wij het’

Sinds De Blaauw begon als programmeur, is er veel veranderd in de muziekwereld. Hij vertelt: tien jaar geleden pompte een platenmaatschappij veel geld in de promotie van een net getekende band, die dan voor vijf of zes shows naar Nederland gestuurd werd. Nu maatschappijen niet meer zoveel investeren is de festivalshow, in één keer voor 10.000 man staan, effectiever geworden.

Dus groeit het aanbod en kunnen jullie makkelijker boeken. Of niet?
“Aan de ene kant wel. Maar het betekent ook dat er steeds meer festivals bij komen. De vraag vanuit de business is: festivals, festivals, festivals. Het is ongelooflijk hoeveel erbij zijn gekomen sinds ik dit werk doe. Dat merken we. Bandjes die drie keer de marktwaarde vragen, bijvoorbeeld.”

Doet Lowlands dat gauw?
“Nee. Als het puur om de pegels gaat, verliezen wij het toch. Lowlands is een relatief duur festival om te produceren, met al die tenten die allemaal gefaciliteerd en bemensd moeten worden. Als in Tsjechië een nieuw festival uit de grond gestampt wordt, twee podia en Coca-Cola als hoofdsponsor – die hier niets meer betalen maar daar wel – dan kun je daar nooit tegenop. Maar Lowlands ligt wel goed bij bands en agenten, dat is ons geluk. De sfeer is fantastisch, productioneel hebben we het dik in orde, acts hoeven zich nergens zorgen om te maken. Daar kunnen wij mee schermen.”

‘Je bent eigenlijk een menu aan het samenstellen’

Je hoort weleens iets over ‘package deals’, dat bands samen touren en dus ook gezamenlijk naar festivals willen komen.
“Ja, dat gebeurt. We hebben regelmatig dat we de een wel willen hebben en de ander alsjeblieft niet. Dat kan soms heel vervelend zijn. Dan proberen we voor de ander ergens in het land een showtje te regelen, en anders mogen ze op het terrein rondlopen.”

Wat zijn de succesverhalen, waarbij jullie een band heel vroeg hebben opgepikt?
“Coldplay dus, al was toen nog weinig te zien van de stadionband die ze zouden worden. Underworld hebben we ook erg snel opgepikt. Lowlands heeft altijd al ruimte gemaakt voor dance en toen we zagen dat het live ook goed werkte, waarschijnlijk ergens in Engeland, dachten we: dit moeten we hebben. Maar bijna altijd zijn het wel acts met een randje, waardoor ze niet doorgroeien naar het echt grote publiek. Dat hoeft van ons ook niet.”

Toch zijn ze er wel, de ‘3FM-bandjes’. Kodaline, bijvoorbeeld.
“Oja, maar dat soort dingen doen we ook wel. Die zitten aan het ene kant van het spectrum. Je kunt het vergelijken met koken: je hebt de ingrediënten, probeert te bedenken of het iets meer gepeperd of juist iets zoeter moet. Je bent een menu aan het samenstellen.”

Hoe beleeft een programmeur die drie dagen van Lowlands?
“In de ideale situatie zie ik zoveel mogelijk bandjes en krijg ik daarnaast een goed algemeen beeld van wat er op het terrein gebeurt. Ik moet leren voor het volgende jaar. Het zijn korte nachten en lange dagen. Ik zie veel, al is het soms maar vijf of tien minuten. Dan kan ik in elk geval kijken wie er op het podium staan en, vooral, wat voor mensen er staan te kijken en hoe ze reageren.”

En ben je alweer bezig met de volgende ontdekking?
“Nou, ik hoorde gisteren een liedje van Delta Riggs, ‘Stars’ (Spotify). Australisch bandje, beetje garagerock. Echt een goed liedje, met vuur, energie en overtuiging gebracht. Dat vond ik echt heel tof.”